Kennisdossier ‘Cultuur en mensen met een handicap’

Mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap hebben – net als ieder ander - het recht om zich creatief en artistiek te ontwikkelen. Maar in de praktijk zijn er voor hen nog veel drempels. Culturele organisaties weten dat en willen er steeds vaker wat aan doen. Samenwerking met zorg en welzijn is daarbij essentieel.
Gepubliceerd:
Deel dit artikel

Op deze pagina:

Over leven met een handicap

Voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking zijn de drempels om aan kunst en cultuur te doen hoog. Ook de afgelopen jaren zijn zij niet meer gaan meedoen aan culturele activiteiten. Hoe komt dat?

Mensen met een handicap hebben vaak weinig te besteden en mogen het geld vanuit de Wet Langdurige Zorg en de Wmo niet gebruiken voor sociale uitstapjes en vrijetijdsbesteding. Ook zijn culturele lessen, podia en festivals nog onvoldoende toegankelijk.

Naast praktische belemmeringen – zoals moeilijk ergens (binnen) kunnen komen – ervaren mensen inhoudelijke belemmeringen: aanbod dat geen rekening houdt met beperkingen, docenten zonder kennis van de doelgroep, verkeerde beelden over mensen met een beperking en over wat zij te bieden hebben. Hierdoor voelen zij zich niet welkom.

Werkzame elementen cultuur

‘Kunst laat ons zien wie we zijn: mens’

Vincent Bijlo

Kunst en cultuur dragen bij aan sociale contacten, persoonlijke ontwikkeling en een gevoel van welbevinden. Voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap zijn de voordelen van samen met anderen kunst maken groot, want:

  • het draagt bij aan het gevoel erbij te horen
  • het versterkt gelijkwaardigheid
  • het stelt je talenten centraal en niet je handicap(s)
  • het ontspant
  • het geeft je de regie
  • het vermindert (tijdelijk) je handicap(s)

    Verschillende onderzoeken laten de specifieke effecten van cultuur zien. Bijvoorbeeld:

  • In het speciaal onderwijs hebben kunst en cultuur een positief effect op het zelfbeeld van leerlingen en op de onderlinge samenwerking.
  • Bij kinderen met ernstige leerproblemen zorgt muziekonderwijs er niet alleen voor dat zij zich muzikaal ontwikkelen, de muziek heeft ook invloed op bredere leerprocessen en op hun algemeen welzijn.  
  • Dans heeft bij mensen met Parkinson, MS of reuma positieve effecten op de motoriek.

    Tips

    Wil je jouw organisatie en jouw aanbod toegankelijk maken voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap? Profiteer dan van deze tips.

    De belangrijkste:

  • Betrek ervaringsdeskundigen! Laat mensen met een beperking meedenken, mee-ontwikkelen en meewerken.
    • Andere tips:

    • Word je bewust van de beelden die je hebt van mensen met een handicap.
    • Word je bewust van de drempels die er zijn bij jouw organisatie.
    • Ga vooral doen en ervaren: al doende leer je en fouten maken hoort daarbij.
    • Ga samenwerken met relevante personen/organisaties.
    • Ontwikkel passend aanbod door de doelgroep goed te leren kennen.
    • Organiseer/sluit je aan bij een interdisciplinair leernetwerk.
    • Wees flexibel.
    • Communiceer zodanig dat mensen zich welkom voelen.
    • Haal financiële drempels weg.
    • Zet vrijwilligers in waar ‘maatjes’ nodig zijn.
    • Bij kinderen: betrek de ouders.
    • Kijk of je kunt aansluiten bij de Lokale Inclusie Agenda van jouw gemeente.

      Vond je dit artikel interessant?

      Gemiddelde 4 / 5. totaal 2

      Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

      Reacties (0)
      Praat verder over dit onderwerp met deze expert(s):
      Ingrid Smit
      Ingrid Smit
      Functie: Specialist Cultuurparticipatie
      Expertise: cultuurparticipatie,zorg en welzijn
      ingridsmit@lkca.nl
      030 - 711 51 17
      Joost Groeneboer
      Joost Groeneboer
      Functie: Specialist Cultuurparticipatie
      Expertise: cultuur- en erfgoedinstellingen,diversiteit en inclusie
      joostgroeneboer@lkca.nl
      030 - 711 51 25
      Bekijk alle experts
      Gepubliceerd:
      Deel dit artikel