Lobby voor cultuur richting gemeenteraadsverkiezingen 2022
Politiek is onvoorspelbaar. Het ene jaar is cultuur het paradepaardje van je gemeente, het andere jaar wordt erop bezuinigd. Hoe overtuig je lokale politici van de waarde van cultuureducatie en -participatie, tussen grote thema’s als klimaatverandering en tekorten in het sociaal domein? Start nu met de lobby richting de gemeenteraadsverkiezingen in 2022.
Het inspelen op politieke besluitvorming en op veranderingen in de maatschappij en publieke opinie die van invloed zijn op het functioneren van de eigen organisatie noemen we lobbyen (of ook wel: public affairs). Een effectieve lobby kan van grote waarde zijn voor het voortbestaan van en de waardering voor cultuureducatie en -participatie in je eigen gemeente. Die lobby is continu, maar nu nog actueler gezien de komende gemeenteraadsverkiezingen!
Wij ondersteunen culturele instellingen en kunstprofessionals bij hun lobbyactiviteiten via het ondersteuningsprogramma CultuurDeelJe, met de volgende middelen.
Videocolleges: Lokale lobby voor cultuur
Whitepapers
Praktische lobbyworkshops
Praktische lobbytips
Handreiking Zet cultuur op de lokale agenda
Handboek belangenbehartiging
Cultuurdeelje podcast
Waarom CultuurDeelJe
Huisstijl CultuurDeelJe
CultuurDeelJe-Community op LinkedIn
Blijf op de hoogte
Voorbeeldboodschappen Gemeenteraadsverkiezingen
Hoe vult jouw gemeente het cultuurbeleid voor de komende jaren in? Neem drempels weg, verbeter de toegankelijkheid en benut de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) voor de inzet van cultuurcoaches in jouw gemeente. Laat je inspireren, geef je eigen draai aan (een van) deze voorbeeldboodschappen en ga ermee aan de slag!
1. Cultuur voor iedereen
Cultuur voor iedereen. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het nog niet. Je moet je echt actief inzetten om te zorgen dat cultuur in jouw gemeente voor iedereen binnen handbereik is en dat iedereen zich in het aanbod herkent. Maak cultuur daarom ook onderdeel van het welzijnswerk, de zorg en de digitale informatiekanalen in jouw gemeente.
- Neem financiële drempels weg, zodat iedereen kan participeren.
- Zorg voor een grote diversiteit aan culturele ondernemers en amateurkunstgroepen, zodat er voor iedereen iets passends te vinden is.
- Zorg voor een gemeentelijk arrangement met de Cultuurkaart en de MBO card, zodat iedere jongere in aanraking komt met kunst en cultuur.
- Zet kansengelijkheid en toegankelijkheid hoog op de agenda. Hiermee bereik je meer inwoners. Lees hiervoor meer in de essayreeks leerecosystemen.
2. Culturele voorzieningen als basis voor je samenleving
Zorg in jouw gemeente met toegankelijke culturele voorzieningen (organisaties, verenigingen, professionals en locaties enz.) voor een aantrekkelijk en sociaal vestigingsklimaat en een samenhangend leerecosysteem. Zo bied je mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding en talentontwikkeling voor alle inwoners.
- Culturele organisaties, zoals kunstencentra, mediatheken op scholen, koren, orkesten, verenigingen, musea, podia etc.
- Zelfstandige culturele professionals, bijvoorbeeld met platforms, locaties en professionalisering
- Broedplaatsen, zoals productiehuizen, jeugdhonken, ateliers etc.
- Toegankelijke en passende locaties, bijvoorbeeld door multifunctioneel gebruik van bedrijfsgebouwen
Een rijk cultureel klimaat, vitale amateurkunstgroepen en een gezonde positie van kunstprofessionals zijn van grote waarde voor de samenleving. Uit het recent verschenen BMC-rapport over amateurkunst blijkt dat amateurkunst essentieel is voor de veerkracht van mensen en de lokale sociale cohesie, maar dat faciliteiten voor die amateurkunstbeoefenaars dreigen af te kalven. Goede en eerlijke arbeidsomstandigheden voor culturele zzp’ers zijn daarvoor onontbeerlijk (zie de publicatie Kunstenaars stoppen niet).
3. Cultuur faciliteer je in samenhang met de regio
Het leven van de inwoners van jouw gemeente stopt niet bij de gemeentegrenzen, dat geldt dus ook voor hun cultuurdeelname. Zorg dat de culturele faciliteiten voor de inwoners van jouw gemeente zo dichtbij mogelijk zijn en kijk voorbij gemeentegrenzen.
- Stem de lokale culturele voorzieningen binnen jouw gemeente af met omliggende gemeenten, zodat je elkaars faciliteiten versterkt i.p.v. beconcurreert.
- Zorg dat culturele partijen en beoefenaars in contact staan met hun gelijken in de regio via de provinciale ondersteuningsinstelling of koepel.
- Benut de intermediairs en regionale ondersteuningsstructuur, koepels en netwerken.
- Benut landelijke en regionale subsidiemogelijkheden.
- Ondersteun cultuureducatie en bestaande programma`s, zoals CMK, op álle scholen (po, vo, mbo en speciaal onderwijs), in afstemming met de regio. Denk bij cultuureducatie niet alleen aan de scholen die in jouw gemeente gevestigd zijn, maar ook aan de leerlingen die er wonen, zodat zij kunnen doen waar ze plezier aan beleven.
- Werk binnen- en buitenschools aan kansengelijkheid en toegankelijkheid van cultuur.
4. Cultuur integraal onderdeel van zorg
Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat kunst en cultuur een positieve invloed hebben op de gezondheid. Uitstel van de zorgvraag, meer weerbaarheid, veerkracht en zingeving zijn belangrijke redenen om stevig in te zetten op preventie. Cultuur kan daaraan bijdragen, onder meer doordat het mogelijkheden biedt om emoties uit te drukken.
Zorg voor integraal zorgbeleid, inclusief cultuur:
- Investeer in curatieve én preventieve zorg door kunst en cultuur in te zetten om de gezondheid positief te bevorderen (bijvoorbeeld door cultuur in te zetten in jeugd- en ouderenzorg).
- Verbind cultuur, sociaal domein en onderwijs aan elkaar, gemeenten kunnen daar o.a. met de brede regeling combinatiefuncties werk van maken.
Whitepapers
Goede onderbouwing is het begin van goede belangenbehartiging/lobby. LKCA werkte samen met partners aan diverse whitepapers per thema. Hierbij is gekeken naar diverse invalshoeken en onderbouwing vanuit onderzoeken. Benut deze kennis om je boodschap te versterken richting de politiek, zowel voor als na de gemeenteraadsverkiezingen. Zo zet je cultuur op de agenda.
Videocolleges: Lokale lobby voor cultuur
De video’s zijn openbaar toegankelijk, dus deel ze in je eigen netwerk.
Praktische lobbyworkshops
CultuurDeelJe en Stichting Lobby Lokaal bieden richting de gemeenteraadsverkiezingen workshops aan waarin je aan de slag kan met het schrijven van input voor programmacommissies, of het organiseren van een lokaal debat. De workshop vinden plaats bij verschillende CultuurDeelJe-partners. Informeer bij jouw regionale partner naar het aanbod.
Op 5 juli bood Keunstwurk de workshop aan in Friesland.
Meer informatie
Op 14 september bood Kunstloc de webinar ‘Iedereen kan lobbyen’ aan.
Lees het verslag: Tips en vaardigheden voor een effectieve lobby
Op 13 januari 2022 bood Kunstgebouw de online training ‘Iedereen kan lobbyen’ aan.
Meer informatie
Praktische lobbytips
Lees deze praktische tips (deels afkomstig uit de LKCAteliers over dit onderwerp) en ga zelf aan de slag!
Praktische tips om te lobbyen voor cultuur
Handreiking Zet cultuur op de lokale agenda
Gebruik deze handreiking vol suggesties en voorbeelden en help de politieke partijen in jouw werkgebied aan een goede onderbouwing om cultuureducatie en cultuurparticipatie op te nemen in hun verkiezingsprogramma.
Handreiking Zet cultuur op de lokale agenda
Handboek belangenbehartiging
In dit handboek zetten we enkele essentiële stappen in het lobbyproces overzichtelijk op een rijtje.
Download het handboek belangenbehartiging
CultuurDeelJe-Podcast
In de CultuurDeelJe-Podcast komen o.a. raadsleden, bestuurders en ambtenaren aan het woord over de lobby voor cultuur, cultuureducatie en cultuurparticipatie.
De transcripts vind je op de volgende pagina’s:
Aflevering 1: René Westa – Stadenlid VVD
Aflevering 2: Maarten Boxem – Beleidsadviseur WMO
Aflevering 3: Elene Walgenbach – Gemeenteraadslid D66
Aflevering 4: Marij Pollux (wethouder Venlo) & Marieke Maesen (initiatiefnemer IK BEN KOR)
Aflevering 5: Roy de Witte – Gedeputeerde Cultuur in Overijsel
Aflevering 6: Frank Speel (VNG) & Sjoerd Feitsma (Wethouder Leeuwarden)
Aflevering 7: Marinka Mulder- Wethouder Renkum en initiatiefnemer van #stoplokalebezuinigingen
Aflevering 8: Ingrid Wijntjens (VSG) & Liesbeth van Droffelaar (Utrecht)
Onderbouwen
Zorg altijd dat je elk onderdeel van je boodschap kan onderbouwen met feiten, cijfers en voorbeelden. Hierbij kun je optimaal gebruik maken van voorbeelden uit je eigen situatie.
Waarom ‘CultuurDeelJe’
Cultuur deel je. Cultuur beleef je met anderen. Cultuur is van ons allemaal. Daarvoor zijn voorzieningen nodig waar mensen cultuur kunnen delen, zoals podia, ateliers, monumenten, tentoonstellingsruimten, musea, theaters, centra voor de kunsten, archieven, bibliotheken en festivals. En dat is belangrijk, want:
Gedeelde verhalen
Het maken, beleven en delen van cultuur zorgt voor identiteitsvorming en ontmoeting. In die ontmoeting heeft iedereen de mogelijkheid om zich te onderscheiden én te verbinden.
Mensen ontwikkelen hun identiteit in relaties met anderen. Gedeelde drijfveren en interesses stimuleren mensen om zich te verbinden en groepen te vormen.
Actieve deelname aan kunst en erfgoed biedt mensen mogelijkheden vorm te geven aan hun identiteit en hun relatie met anderen en met de samenleving. Mensen komen van oudsher bijeen om cultuur te maken en te beleven. Om inspiratie op te doen, te leren van elkaar en om hun passie en (levens)verhalen te delen met anderen.
Verenigingen, maar ook andere vormen van ontmoeting, zijn daarom van belang voor de lokale samenleving. Denk bijvoorbeeld aan een concert in het lokale poppodium, een avondje naar het theater of de bibliotheek als plekken om verhalen te delen. Maar ook aan het groeiend aantal festivals dat met een mix van activiteiten een zeer divers publiek bereikt: in leeftijd, opleidingsniveau en etnische achtergrond.
We roepen gemeenten en provincies op om gedeelde verhalen mogelijk te maken, door samen te investeren in een samenhangend geheel van voorzieningen en accommodaties met een divers activiteitenaanbod in de directe leefomgeving van burgers.
Rijke woonomgeving
Culturele voorzieningen hebben een positief effect op de leefbaarheid en aantrekkingskracht van de stad of gemeente. Het verhoogt de kwaliteit van leven.
Zichtbare cultuuruitingen, zoals beelden, muurschilderingen, monumenten of landgoederen, maken een buurt of regio aantrekkelijker. Culturele activiteit en creativiteit spelen een essentiële rol in de transformatie of herstel van gebieden (culture-led regeneration). Door podia, ateliers en cultuurbeleving worden voormalig bedrijventerreinen weer levendig en bloeien probleemwijken weer op.
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat cultuur bijdraagt bij aan persoonlijke ontwikkeling, inclusie en zingeving. Ook is het effect aangetoond van kunst- en cultuurparticipatie op de mentale (‘geluk’) en fysieke conditie (‘gezondheid’). Daarnaast is er de bijdrage van cultuur aan de kenniseconomie, het is een bron van inkomsten en biedt een aantrekkelijk vestigingsklimaat.
En als er ergens talent opstaat draagt dat bij aan een herkenbare uitstraling van een dorp, stad of provincie. Kijk naar dj Tiësto en Hardwell in Breda, Rietveld in Utrecht, Herman Finkers in Almelo, Ali B in Almere, modestad Arnhem, muziek en Volendam, de kunstenaars van Bergen, Mondriaan in Amersfoort, Opgezwolle uit Zwolle, Janine Jansen in Soest, Daniël Lohues in Drenthe, etc.
De maatschappelijke betekenis van cultuur biedt volop aanknopingspunten om vraagstukken als krimp, gebiedsontwikkeling, vergrijzing, individualisering, verstedelijking, identiteit, diversiteit, digitalisering aan te pakken.
Om de maatschappelijke waarde van cultuur te benutten roepen we gemeenten en provincies op om cultuurbeleid integraal vorm te geven in samenhang met sport-, onderwijs-, zorg-, armoede-, integratie-, economie-, ruimtelijk, jeugd-, ouderen-, toerisme-, en welzijnsbeleid.
Creatieve kracht
Cultuur maken, beleven en delen stimuleert creatief denken en doen. Meedoen in onze samenleving vraagt om voortdurend leren en ontwikkelen, en soms ook om lef en innovatie. Dat vereist creatieve kracht.
Deze kennismaking verbreedt en verdiept zich in de vrije tijd. Bijvoorbeeld door op zangles te gaan, mee te doen aan buurttheater, lid te worden van een historische vereniging of een cursus gameontwerp te volgen. Bijzonder kunstzinnig talent verdient de begeleiding en faciliteiten om zich optimaal te kunnen ontwikkelen.
Creatieve kracht maakt mensen zelfredzaam, oplossingsgericht en inventief in verbinding met anderen. Dat is van grote waarde voor onze samenleving en onze economie. In onze snel veranderende samenleving ben je nooit uitgeleerd.
We roepen gemeenten op om zorg te dragen voor een rijke culturele leeromgeving voor iedereen, zowel onder schooltijd als daarbuiten, door in een convenant met onderwijs, opvang, peuterspeelzalen, wijk- en buurtcentra/dorpshuizen, en culturele ondernemers afspraken vast te leggen over voorzieningen en verantwoordelijkheden.
We roepen provincies op om gemeenten hierin te stimuleren en te ondersteunen.
Huisstijl ‘CultuurDeelJe’
CultuurDeelJe-Community op LinkedIn
Ontvang wekelijks lobbytips en wissel ervaringen uit met collega’s in de CultuurDeelJe-Community op LinkedIn (voorheen Discord, je kunt overstappen!).
Meld je direct aan op Linkedin.
Vragen over de community? Mail Fayyad via FayyadJahangier@lkca.nl.
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van politieke nieuwtjes? Of hoor je graag wanneer er trainingen voor politieke beïnvloeding worden georganiseerd?
Meld je aan voor de LKCA-nieuwsbrief (vink het onderwerp ‘overheidsbeleid’ aan)
Je kan ons ook volgen via social media:

Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)