Kennispagina gemeentelijk beleid voor cultuurbeoefening

Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel

Rond de besluitvormingsfase van de beleidscyclus worden de ambities en doelstellingen verwerkt in een uitvoeringsagenda. Hierin staat wat een gemeente concreet gaat doen om de doelen in de cultuurnota te behalen, hoe ze dat gaan doen, welke partijen hierbij betrokken zijn, welke middelen hiervoor nodig zijn en hoe het beleid gemonitord wordt.

Welke rol kan de gemeente pakken in de uitvoering van het beleid?

Informeren en faciliteren

Via diverse kanalen informeert de gemeente haar inwoners over het cultuuraanbod in de gemeente. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een platform waarop culturele evenementen worden gecommuniceerd of een overzicht van gemeentelijke erfgoedlocaties. Ook faciliteert een gemeente cultuurdeelname door bijvoorbeeld vastgoed beschikbaar te stellen voor verenigingen en culturele organisaties of vergunningen te verstrekken voor evenementen.

Stimuleren en verbinden

Aanvullend op informeren en faciliteren, gaan gemeenten vaak een stapje verder. Stimuleren en verbinden kan op diverse manieren; bijvoorbeeld het verbinden van lokale culturele aanbieders en verenigingen in een lokaal cultuurplatform. Het opstellen en naleven van convenanten tussen gemeente, onderwijs, welzijn en culturele aanbieders of het verbinden van culturele partijen met nieuwe sectoren zoals zorg en welzijn (aansluitend op de doelen vanuit het Gezond en Actief Leven Akkoord).

Om deze rol goed uit te kunnen voeren, stellen gemeenten vaak combinatiefunctionarissen cultuur aan (vanuit de Brede Regeling Combinatiefuncties, als onderdeel van de brede SPUK). Combinatiefunctionarissen zoals cultuurmakelaars en cultuurcoaches zijn in de lokale praktijk de bruggenbouwers tussen cultuur en andere domeinen.

Financieren

Gemeenten kunnen op verschillende manieren financiering inzetten ten behoeve van de beleidsdoelen. We noemen de meest voorkomende:

  • Rechtstreekse financiering via directe subsidies: Gemeentelijke culturele voorzieningen, zoals een gemeentelijk museum of een centrum voor de kunsten, ontvangen vaak jaarlijks subsidie voor het kunnen uitvoeren van hun taken en programmering. In ruil voor deze subsidie worden prestatieafspraken gemaakt, aansluitend bij de doelen die de gemeente wil bereken.
  • Lokale fondsen en subsidieregelingen: Gemeenten kunnen ervoor kiezen om een lokale subsidieregeling op te stellen. Denk bijvoorbeeld aan een regeling voor innovatieve culturele projecten, of een regeling gericht op cultuurdeelname door jongeren. Deze subsidieregelingen kunnen zowel structureel als indicenteel zijn. De gemeente formuleert hiervoor vaak specifieke subsidieregels, aanvullend op de algemene gemeentelijke subsidieregels. Hierin kunnen gemeenten zelf richtlijnen bepalen, bijvoorbeeld dat er cofinanciering plaatsvindt met andere partijen.
  • Matching met rijksbeleid/provinciaal beleid/landelijke fondsen: Voor gemeenten zijn er veel mogelijkheden om aan te sluiten bij (en/of matchen met) een Rijksregeling of een van de door het rijk aan het onderwijs beschikbaar gestelde cultuurkaarten. Zo is een bijdrage voor de VO-cultuurkaart of de mbo-card een mogelijkheid. Veel gemeenten doen mee aan Cultuureducatie met Kwaliteit, waarmee je het onderwijs rechtstreeks of via een culturele instelling een financiële impuls geeft om de kwaliteit van cultuureducatie te verbeteren. Ook de aanstelling van combinatiefunctionarissen vanuit de Brede Regeling Combinatiefuncties is een matchingsregeling met het rijk. Vanuit het thema Cultuurparticipatie stimuleert het rijk bovendien gemeenten en provincies om een financiële bijdrage te doen aan projecten die de toegankelijkheid van cultuur (via zelf (mee)maken) vergroten; namelijk via diverse regelingen bij het Fonds Cultuurparticipatie. Tot slot kunnen gemeenten zich aansluiten bij landelijke fondsen zoals het Jeugdfonds Sport en Cultuur en het Volwassenenfonds Sport en Cultuur.
  • Crowdfunding; veel gemeenten stimuleren lokale partijen om gebruik te maken van crowdfunding. Het platform Voor de Kunst richt zicht specifiek op culturele projecten en initiatieven. Gemeenten kunnen ook zelf een fonds oprichten in samenspraak met Voor de Kunst, waarmee lokale projecten worden ondersteund in combinatie met crowdfunding.  

    Monitoren en impact meten

    Het monitoren van beleid is met name aan de orde in de derde stap in de beleidscyclus: de uitvoering. Monitoring van het veld en het eigen beleid is belangrijk om te bepalen in hoeverre de beleidsdoelen worden behaald en (waar nodig) bij te sturen. Op die manier krijgt men goed zicht op de impact van het beleid. Naar aanleiding daarvan kan het besluit worden genomen het beleid voort te zetten, te wijzigen of te stoppen. Lees meer over impact en monitoring in ons Kennisdossier Impact.

    Op het gebied van cultuurparticipatie voert LKCA periodiek de Monitor Amateurkunst en de Verenigingsmonitor uit.

    In sommige provincies wordt bovendien een provinciale monitor voor cultuurdeelname uitgevoerd, bijvoorbeeld in:

    -Zuid-Holland via Kunstgebouw, Cultureel Zuid-Holland in Kaart  
    – Noord-Brabant via Kunstloc Brabant, onderzoek Waarde van Cultuur en overzicht cultuurbeleid in Brabantse gemeenten
    Gelderland via Cultuur Oost, de Gelderse Cultuur- en Erfgoedmonitor 
    Overijssel via Rijnbrink, Cultureel Overijssel in Kaart 
    In deze provinciale monitors vind je vooral algemene informatie, zoals welke culturele voorzieningen en programma’s er zijn per gemeente. Gemeenten kiezen er daarnaast regelmatig voor om een specifieke monitor voor de eigen gemeente te laten uitvoeren, bijvoorbeeld om meer inzicht te krijgen in cultuurbeoefening op specifiek buurt- of wijkniveau.

    Op zoek naar voorbeeldnota’s?

    Ben je benieuwd naar hoe gemeenten hun cultuurnota en uitvoeringsagenda hebben opgesteld? Via de hierbovengenoemde provinciale monitors kun je in veel gevallen per gemeente, als zij cultuurbeleid hebben vastgesteld, de cultuurnota downloaden.

    Meer weten?

    Heb je nog vragen over gemeentelijk cultuurbeleid? Ben je op zoek naar meer informatie of wil je graag sparren over het beleid in jouw gemeente? LKCA denkt graag met je mee en kan je in contact brengen met de provinciale steuninstelling van jouw regio. Laat het weten per mail aan info@lkca.nl of als reactie onderaan deze pagina.

    Vond je dit artikel interessant?

    Gemiddelde 4.7 / 5. totaal 18

    Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

    Reacties (0)
    Praat verder over dit onderwerp met deze expert(s):
    Merit de Valk
    Merit de Valk
    Functie: Specialist Beleid
    Expertise: overheidsbeleid
    meritdevalk@lkca.nl
    06 26 21 22 44
    Bekijk alle experts
    Bijgewerkt op:
    Gepubliceerd:
    Deel dit artikel