Kennisdossier ‘Cultuur en dementie’

In dit kennisdossier lees je hoe kunst en cultuur van grote waarde kunnen zijn bij de preventie van dementie en tijdens het ziekteproces.
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel

Bekijk de projectenmonitor

In de projectenmonitor verzamelen we samen met het FCP mooie projecten, ervaringen en inzichten van het Programma Cultuurparticipatie.

Teken- en schilderlessen voor ouderen

Beeldkracht Oisterwijk biedt teken- en schilderlessen voor ouderen met geheugenproblemen. Ellen Geerts, de beeldend kunstenaar die de lessen begeleidt, geeft de lessen bewust in een cultureel centrum. ‘Zo kunnen de cursisten afstand nemen van de zorg.’

Begeleid museumbezoek

Uit het Onvergetelijk-programma blijkt dat begeleid museumbezoek zorgt voor inspiratie en contact. Deelnemers kijken samen naar kunst en delen verhalen, herinneringen en ideeën met elkaar. De focus ligt op wat nog wél kan, in plaats van wat je niet meer weet of kunt.

Kunst voor mensen met en zonder dementie

Stichting Participatie met Dementie is er voor mensen mét en zónder haperend brein. Samen maken ze kunst. Ze zingen, vertellen verhalen en schilderen. Niet alleen voor zichzelf, óók voor het publiek. Elk programma wordt afgesloten met een concert in een kerk, theater of museum. Ze doen dit met maar één doel: de culturele participatie van mensen met dementie een beetje rugwind geven.

Voorleesproject voor mensen met dementie

Luisteren in je leunstoel is een voorleesproject voor mensen met dementie. Voorlezers lezen voor aan een groepje bewoners in een verzorgingshuis. Of ze komen thuis voorlezen, één-op-één. De voorlezers volgen twee workshops over communicatie en voorlezen in relatie tot dementie, voordat zij zelf actief aan de slag gaan.

Een voorlezer vertelt: ‘Je ziet aan de mensen dat je iets raakt in wie ze zijn. Het (voor)leesritueel helpt je in contact te komen. Het tijd nemen voor het boek, het verhaal, het gesprek helpt de mensen met dementie luikjes te openen in hun hersenen die ze zelf niet meer kunnen openen.’

Muzikale optredens op locatie

Diva Dichtbij verzorgt muzikale optredens voor mensen die langdurige zorg nodig hebben en niet meer zelf naar het theater kunnen gaan. Bewust niet op een podium, maar bijvoorbeeld in een huiskamer van een verpleeghuis of aan iemands bed.

Diva Dichtbij treedt veel op voor mensen die verblijven op gesloten afdelingen van verpleeghuizen met dementie van gevorderd tot eindstadium. De combinatie van professionele zang en persoonlijke aandacht maakt de mens achter de ziekte of beperking weer zichtbaar.

Muziek en dementie

Embrace Nederland ontwikkelde het innovatieve programma Muziek & Dementie met als doel het welbevinden van mensen met dementie te verbeteren. Dit doen zij in verpleeghuizen en centra voor dagopvang voor mensen met dementie en hun verzorgers. Ze verzorgen interactieve muziekworkshops op basis van geïmproviseerde muziek, naar voorbeeld van Music for Life in London.

  • Voorbeelden

    Vond je dit artikel interessant?

    Gemiddelde 4.5 / 5. totaal 11

    Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

    Reacties (3)
    Jan van Dongen 21-02-2022

    Ons project RAAK! richt zich op deze doelgroep. Goede verspreiding van informatie over het effect en hoe je zo'n project opzet is heel belangrijk. We hebben er een beperkt budget voor. Zijn er misschien onderdelen waar jullie graag materiaal over zouden willen hebben? In ieder geval zouden wij het graag delen met LKCA en anderen

    reageer
    Ingrid Smit 23-02-2022

    Dank voor je reactie. Ik neem contact met je op

    reageer
    Evelien MAsselink, Erfgoedhuis ZH 02-11-2021

    ben je bekend met de handleiding voor cultuurprofessionals die mensen met dementie en hun begeleiders over de vloer krijgen? Zie deze site:
    https://museumconsulenten.nl/publiek-en-presentatie/toegankelijkheid/
    en dan doorscrollen naar:

    Spullen die harten vullen
    Toolbox voor betekenisvolle activiteiten rondom culturele collecties voor mensen met dementie. Deze handleiding is geschreven voor culturele instellingen die programmering willen aanbieden voor mensen die leven met dementie. De handleiding onderstreept het belang van speciale aandacht voor deze doelgroep en biedt algemene richtlijnen met een aantal werkvormen, waarmee programmering kan worden vormgegeven. De handleiding bestaat uit twee delen. Deel I bevat praktische tips over de omgang met mensen met dementie bij een bezoek. Deel II gaat in op het belang van betekenisvolle activiteiten voor mensen die leven met dementie.

    Toolbox voor betekenisvolle activiteiten rondom culturele collecties voor mensen met dementie. Deze handleiding is geschreven voor culturele instellingen die programmering willen aanbieden voor mensen die leven met dementie. De handleiding onderstreept het belang van speciale aandacht voor deze doelgroep en biedt algemene richtlijnen met een aantal werkvormen, waarmee programmering kan worden vormgegeven. De handleiding bestaat uit twee delen. Deel I bevat praktische tips over de omgang met mensen met dementie bij een bezoek. Deel II gaat in op het belang van betekenisvolle activiteiten voor mensen die leven met dementie.

    Algemene Handleiding dementieprogrammering

    Erfgoedhuis Zuid-Holland, 2018

    reageer
    Ingrid Smit 03-11-2021

    Dag Evelien,
    dank voor je tip en doorverwijzing naar jullie handleiding. Ik ga hem lezen, en kijken waar ik hem kan opnemen in het dossier.

    reageer
    gijs@gijswanders.nl 27-09-2021

    Bezoek onze expositie Gezichten van Dementie, met geschilderde portretten van mensen met dementie (2.40 meter hoog) en korte gefilmde portretten van hun dierbare mantelzorgers. Tijdens tentoonstellingen in musea, kerken en andere publieke gebouwen zijn er geregeld rondleidingen voor mensen met dementie en themabijeenkomsten waarbij ze vertellen hoe ze omgaan met de ingrijpende veranderingen in hun leven, inspirerend voor lotgenoten. Gezichten van Dementie is een project van kunstschilder Herman van Hoogdalem en filmmaker Gijs Wanders. Voor meer info: www.hermanvanhoogdalem.nl
    www.gijswanders.nl

    reageer
    Ingrid Smit 05-10-2021

    Dag Gijs,

    dank voor je reactie en je tip voor jullie expositie. Mooie aanvulling op dit dossier en fijn te lezen dat de expositie nog steeds te zien is op verschillende plekken.

    reageer
    Praat verder over dit onderwerp met deze expert(s):
    Ingrid Smit
    Ingrid Smit
    Functie: Specialist Cultuurparticipatie
    Expertise: cultuurparticipatie,zorg en welzijn
    ingridsmit@lkca.nl
    030 711 51 17
    Bekijk alle experts
    Bijgewerkt op:
    Gepubliceerd:
    Deel dit artikel