CLOCK: formele erkenning voor non-formeel leren

Inhoudelijke terugkoppeling LKCAtelier van 10 juni
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel
Niet alleen op school, maar ook in de praktijk kun je leren. De Cultural Learning Open Curriculum Kit (CLOCK) biedt daar erkenning voor met certificaten voor autodidacte kunstprofessionals. Hun verhalen maken duidelijk hoe belangrijk dat is, voor henzelf en voor een diverse en inclusieve cultuursector.

‘Al van jongs af aan word ik aangetrokken door mensen die buiten de norm vielen’, vertelt Maribel Coco Pèrez (Rozet, Arnhem). Als dochter van Spaanse immigranten voelde ze zich zelf ook vaak anders dan anderen. Haar ouders stimuleerden haar door te leren. Ze belandde na haar hbo-opleiding bewegingsagogiek in de culturele sector en werkte met jongeren in urban arts.

Reflecteren op wat je kan

In 2017 was Maribel één van de eerste Nederlandse lichting die een CLOCK-certificaat haalde voor haar creatieve praktijkbeoefening. Via een Europees onderzoeksprogramma had ze Denise Stanley-Chard leren kennen, een van de grondleggers van CLOCK. Maribel was meteen gegrepen door de idee achter dit instrument: de erkenning van non-formeel leren, leren in de praktijk. ‘CLOCK laat je reflecteren op wat je kan en wat je in je hebt. Het gaat om mensen in hun kracht zetten en bewustwording creëren.’

CLOCK is een community van autodidacten uit negen landen in de culturele en creatieve sector, die als peers van elkaar leren. In Nederland stimuleren wij als LKCA samen met Rozet en Cultuur Oost de inzet van de toolkit. Want door de erkenning van autodidacten verrijk en verbreed je de cultuursector.

Peer review en beoordeling

Neem bijvoorbeeld Ismène Elbers. Zonder een certificaat van CLOCK was ze misschien wel nooit co-teacher bij CultuurLoper en coach voor onder andere jong talent geworden. ‘Door covid heb ik nu noodgedwongen een betaalde baan als teamleider. Dankzij CLOCK kon ik aantonen dat ik een hoog niveau had en dus ook hierdoor kon werken met dit salaris. Ook in mijn huidige functie gebruik ik creativiteit. Mijn grootste uitdaging is het uitdragen van het belang van creativiteit in onze maatschappij. De kunsten zijn voor mij mooie gereedschappen om dit tot bewustwording te krijgen door het te doen te ervaren en te kunnen bekijken vanuit diverse perspectieven.’

In andere sectoren bestaat al langer erkenning voor zogeheten eerder verworven competenties (evc’s), maar in de cultuursector nog niet. CLOCK voorziet daarin. In een portfolio verzamelen autodidacte kunstprofessionals informatie over hun vaardigheden in creatieve praktijkbeoefening, ondernemerschap, overdracht van kennis en kunde en de bijdrage van hun project aan het sociaal potentieel van mensen. Ze schrijven drie reflectieverslagen en na peer review volgt dan een beoordeling. Er zijn certificaten op niveau 4 (starter of advanced trainee, vergelijkbaar met mbo, havo), 5 (associate degree, hbo) of 7 (expert of master).

Kansen voor vrijwilligers

Ook het verhaal van Melvin Kolf (Presikhaaf University) maakt duidelijk wat de impact van CLOCK is. Hij groeide op in een achterstandswijk met een moeder in de bijstand en zonder vader. ‘Ik had het geluk dat ik redelijk goed kon voetballen. School vond ik niet belangrijk, ik dacht ik word toch miljonair.’ En inderdaad, tijdens zijn eerste jaar mbo kreeg Kolf een voetbalcontract. Alleen zat hij vier jaar later weer werkloos thuis, zonder papiertje.’ Via vrijwilligerswerk belandde Kolf in het jongerenwerk en als directeur van de Presikhaaf University wil hij jongeren (16-25 jaar) uit de Arnhemse wijk Presikhaaf kansen bieden. Een team van vijftig vrijwilligers zorgt voor onder meer huiswerkbegeleiding, sportactiviteiten en hulp bij schulden.

Zelf ziet Kolf dat CLOCK een gouden kans is voor zijn vrijwilligers. ‘Ze hebben zoveel vaardigheden opgedaan, het zijn de beste professionals die je je kunt wensen.’ Intern levert hij ook wel certificaten uit, maar die zijn zonder erkende waarde. En juist die erkenning door de buitenwereld is belangrijk.

Focus op kracht in plaats van klacht

Dat CLOCK ook voor het formele onderwijs lessen heeft, maakt het verhaal van beeldend kunstenaar Sunyong Glebbeek duidelijk. Ze zag als 14-jarige het schilderij ‘Evolutie’ van Mondriaan in het Haags Gemeentemuseum. ‘Het zei me: ga op reis en verken. Het heeft me letterlijk en figuurlijk in beweging gebracht.’

Het inspireerde haar ook tot de oprichting van Future Me. Het project is ontwikkeld samen met scholen, kunstenaars en wetenschappers. Het doel is om jongeren via kunst en cultuur te laten ontdekken wie ze zijn en willen worden. ‘Veel jongeren hebben een laag zelfbeeld, denken dat het niet haalbaar is wat ze willen. Wij leggen liever de focus op kracht in plaats van klacht. We vragen wat ze leuk vinden, wat ze wèl goed kunnen en wat ze willen leren.’

Creativiteit zichtbaar maken

Die andere blik – kijk naar passie en mogelijkheden in plaats van gebreken – mag in het schoolse leren meer groeien. Dat is ook de rode draad in de discussies in de breakoutrooms rondom verschillende stellingen:

  • de (levens)kunstenaar zet leerlingen aan waar het onderwijs ze uit zet;
  • non-formeel verworven vaardigheden door vrijwillige inzet tellen altijd mee voor een diploma;
  • creativiteit plakt een heel leven lang en verdient investering door de culturele en creatieve sector.

Er is nog veel werk aan de winkel, ziet ook Coco Pérez. ‘We komen veel mensen tegen die de creativiteit zijn kwijtgeraakt die ze als kind hadden.’ Gelukkig doen veel mensen in de praktijk alsnog creatieve vaardigheden op en worden die dankzij CLOCK zichtbaar.  

Tijd voor CLOCK

In de publicatie Tijd voor CLOCK!, die we 10 juni ook lanceerden, nemen we je mee in het traject en zie je welke stappen een kandidaat doorloopt om uiteindelijk het certificaat te bemachtigen. Gecertificeerde CLOCK’ers vertellen wat het hen heeft gebracht en de CLOCK-organisatie deelt de plannen voor de toekomst. Wist je bijvoorbeeld dat scholen CLOCK ook kunnen inzetten als studenten dreigen uit te vallen?

Meer informatie

Vond je dit artikel interessant?

Gemiddelde 4.7 / 5. totaal 7

Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

Reacties (1)
Marjolein wagter 10-04-2022

Hoi Amalia, als ik op het artikel over mij; 'Sector Spotlight: Marjolein Wagter, CLOCK Sector Expert, Circus Entrepreneur, Teacher & Artist' click gaat het nergens naartoe, je komt op de site van Clock en dan page not found. Dat vind ik wel jammer want ik zou t graag linken aan mijn web-site. kan hier iets aan gedaan worden?

groetjes marjolein

reageer
Bert Schoones 11-04-2022

Dank voor de melding, Marjolein. We gaan de link vervangen.
Vriendelijke groet, Bert

reageer
Anoek Roodenburg 11-04-2022

Goedemorgen Marjolein, de link is aangepast!
Groet, Anoek

reageer
Praat verder over dit onderwerp met deze expert(s):
Amalia Deekman
Amalia Deekman
Functie: Specialist Onderzoek
Expertise: cultuurparticipatie,onderzoek
amaliadeekman@lkca.nl
030 711 51 34
Bekijk alle experts
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel