Landelijk is er weer een discussie gaande om de kunstvakleerkracht verplicht te stellen. Dit zou de kwaliteit van het kunstonderwijs ten goede komen en een eind maken aan ‘al die losse kunstprojecten’.
Laten we allereerst de vraag stellen: waarom kiezen veel scholen zelf NIET voor een vakdocent? Zeker nu er een lerarentekort is en er NPO-gelden zijn, ligt er geld op de plank. En ook vóór het lerarentekort heb ik nooit gehoord dat geld het probleem is.
Geld kan dus niet de reden zijn. Ik hoor eerder van scholen dat zij bewust andere keuzes maken op basis van hun visie op cultuuronderwijs. En dan is het heel vreemd om, als de overheid jarenlang vraaggericht cultuuronderwijs heeft gestimuleerd en beweert te luisteren naar wat scholen zelf willen, een vakleerkracht verplicht te stellen.
Laten we even terug gaan naar die visie. Het is juist belangrijk dat scholen een visie ontwikkelen op cultuuronderwijs in plaats van cultuuronderwijs af te vinken door het aannemen van een vakleerkracht. Wat willen scholen met hun kunstonderwijs bereiken? Willen ze inzetten op vaardigheden, of op het ontwikkelen van creativiteit of het ontwikkelen van persoonsvorming? Op brede ontwikkeling, of juist focus op één kunstvak? Op aansluiten bij de diversiteit van de leerling? Op het verkennen van de culturele instellingen van de stad? Op het integreren in het hele curriculum, of op kunst als apart vak? Wie zijn de leerlingen op deze school, en wat hebben ze nodig?
Bewust kiezen
Pas na het beantwoorden van deze vragen komt de vraag: hoe dan? Een vakleerkracht kán dan de volgende stap zijn. Maar het hoeft niet. Scholen kunnen bijvoorbeeld ook heel bewust kiezen voor het geven van kunstonderwijs door de groepsleerkracht, of door het inzetten van culturele instellingen of kunstenaars in de omgeving. Verplicht stellen van een vakdocent ondermijnt dus juist de visieontwikkeling en de vrijheid om de invulling te kiezen die de school nodig heeft.
Ga je als school wél voor een kunstvakdocent, dan is het in ieder geval belangrijk aan de volgende aspecten te denken:
- Wees scherp bij je zoektocht naar de juiste persoon: heeft deze kunstvakdocent dat in huis wat jouw leerlingen nodig hebben? Niet elke kunstvakdocent is competent voor alle leeftijdsgroepen, of weet aansluiting te vinden bij jouw specifieke leerlingen.
- Stel eisen aan je kunstvakdocent op basis van de waarom-vraag, en de doelen die je hebt gesteld als school. Geef de docent uren om zich daarin te verdiepen en lessen aan te passen. Biedt eventueel deskundigheidsbevordering aan.
- Laat de kunstvakdocent meedenken hoe cultuuronderwijs op andere momenten in de week terug kan komen en geïntegreerd kan worden in het curriculum, zodat het niet bij dat ene uurtje blijft. Geef de kunstvakdocent uren om dit te doen.
- Geef alle disciplines aandacht. Ieder kind verdient de kans om zijn talenten te ontwikkelen en de kunstvorm te vinden die bij hem of haar past. Bedenk dat kunst in deze tijd en in de wereld van leerlingen heel breed kan worden opgevat.
- Bouw samenwerking met culturele instellingen of kunstenaars in de regio in. Zij geven kleur aan het onderwijs buiten de schoolmuren, of kunnen kunstenaars in de klas bieden. Zij kunnen het lesaanbod verbreden en verdiepen, en zorgen er bovendien voor dat leerlingen het gevoel krijgen dat de culturele instellingen in de stad er ook voor hén zijn.
- Laat de kunstvakdocent en de leerkracht samenwerken. De leerkracht geeft een verkeerd signaal af als zij/hij tijdens de kunstles iets anders gaat doen. Bovendien kan de leerkracht dan niet meer op andere momenten terugkomen op hetgeen is geleerd.
- Bevraag de kunstvakdocent op hoe zij/hij aansluit op de belevingswereld van de leerlingen en diversiteit inbrengt in de lessen.
Conclusie
Kortom: ja, een kunstvakdocent biedt kennis en vaardigheden die de groepsleerkracht vaak niet heeft. Aan de andere kant hebben we juist door vakleerkrachten in te zetten het idee versterkt dat kunst ‘moeilijk’ is, en de onzekerheid bij leerkrachten over het geven van kunstvakken vergroot. Dat is totaal onnodig. We moeten juist die drempel slechten en de schroom overwinnen en kinderen laten zien dat iedereen kunst kan beoefenen, ook jouw juf of meester. Dat kunst niet ingewikkeld is, maar van iedereen.
En daarom tot slot nog even dit: kunstonderwijs zélf verplicht stellen: dat is wél een goed idee! Maar hoe? Dat mag de school lekker zelf weten.
Dit artikel verscheen eerder op de website van CultuurSchakel.
Verder lezen
Meer artikelen lezen over het wel of niet verplichten van de inzet van kunstvakdocenten? We hebben ze op een rij gezet:
- Wat kost een vakdocent voor cultuureducatie op iedere basisschool? Onderzoeker Arno Neele rekende het uit.
- Een kunstvakdocent op iedere basisschool? Pas de onderwijswet aan! Ronald Kox, specialist cultuureducatie bij LKCA, werkt in dit opiniestuk uit welke drempels er moeten worden overwonnen en doet een oproep aan de Tweede Kamer.
- Wat je als kunstvakdocent moet kunnen: beroepsprofiel kunstvakdocent in het primair onderwijs en de kinderopvang. Dit beroepsprofiel ontwikkelde LKCA samen met onderzoeksbureau Sardes.
- Een wettelijk verplichte kunstvakdocent, is dat een goed idee? In dit artikel van de Cultuurkrant geven verschillende professionals uit het veld hun mening.
- Jelle Verschuur onderzocht de houdingen en overtuigen van groepsleerkrachten met betrekking tot cultuuronderwijs. Wanneer heeft een verplichte kunstvakdocent wel of géén zin?
publicatie
artikel
Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)