Kennisdossier ‘Cultuur en werken in de wijk’

Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel

Bekijk de projectenmonitor

In de projectenmonitor verzamelen we samen met het FCP mooie projecten, ervaringen en inzichten van het Programma Cultuurparticipatie.

Werken in de wijk met en door kunstenaars of culturele instellingen kan op verschillende manieren:

Vanuit een vaste plek of locatie in de wijk

De Participatie Federatie is een samenwerkingsverband van wijkpodia in de vier grote steden die diversiteit en inclusie in de praktijk brengen. Co-creatie met bewoners en samenwerking met kunstenaars uit de wijk – oftewel een grassroots werkwijze – is hun kern. Dit met het doel om cultuur voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken.

Het Pennywafelhuis in de wijk Dauwendaele in Middelburg werkt met een veelheid aan partners (Zeeuws Museum, Maex, Wijkteam Dauwendaele Middelburg, Welzijn Middelburg, City Seeds, Stichting Repair café en Kern met pit) aan maatschappelijke opgaven in de wijk. In het atelier, de markthal, de eetkamer en de tuin komen mensen met elkaar in verbinding en de kwaliteiten van de bewoners in beeld.

The Beach in Garage Notweg is een creatieve, inspirerende plek tussen de flats in Amsterdam Nieuw-West. Middels social design ontwikkelen mensen en organisaties projecten die de gemeenschap versterken. Hierbij spelen ze zoveel mogelijk in op vragen uit de wijk.

Het Wilde Westen in Oog en Al in Utrecht heeft als doel het wijkgericht ontwikkelen van culturele activiteiten. Dit doen ze op eigen initiatief, onder andere door cursussen, concerten, voorstellingen, etc. aan te bieden. Maar ook op verzoek van de wijkbewoners of wijkinstellingen. Ze hebben daarbij speciale aandacht voor het ontwikkelen van activiteiten voor bepaalde doelgroepen, die niet als vanzelf in aanraking komen met kunst en cultuur. Het Wilde Westen is gevestigd in de wijk in de voormalige Cereolfabriek.

Vanuit een culturele organisatie of kunstenaar

De Wijk De Wereld verbindt bewoners door theater met elkaar. Het doel hiervan is meer sociale cohesie in de wijk te creëren. De cultuurprofessionals zijn meerdere dagen per week voor langere tijd in de wijk aanwezig om de wijk goed te leren kennen. Behalve met bewoners wordt gesproken met het wijkteam, met gebiedsmanagers en met andere instanties in de wijk. Door laagdrempelige activiteiten te organiseren in de wijk, zoals een wijkwandeling, worden ontmoetingen gecreëerd. Zo worden de mensen gevonden die mee willen werken aan een theatervoorstelling waarmee die specifieke Groningse wijk op de kaart wordt gezet. Diverse partners in de stad werken samen met De Wijk De Wereld. Vanuit de gemeente zijn verschillende domeinen betrokken: armoedebeleid, werkgelegenheidsbeleid en ouderenbeleid.

Zina Platform, een initiatief van Adelheid Roosen waaraan zij vele kunstenaars verbonden heeft, kenmerkt zich o.a. door de Wijksafari’s. Hierin staat de adoptiemethode centraal: de kunstenaar verblijft voor langere tijd in de wijk en verbindt zich daar aan een bewoner of een groep bewoners. Deze ontmoeting moet leiden tot echte gelijkwaardigheid. Van daaruit worden artistieke producten gemaakt voor en door de wijk. Female Economy organiseert workshops over hun werkwijze.

Vanuit samenwerking met eerstelijnszorg in de wijk

BplusC in Leiden laat in verschillende wijken bewoners kennismaken met kunst en cultuur. Specifiek met het project Kunst op Recept is er een nauwe samenwerking ontstaan met huisartsen. Kunst op Recept is bedoeld voor mensen met psychosociale klachten als gevolg van bijvoorbeeld werkloosheid, rouw of eenzaamheid. Deze mensen komen met hun klachten vaak bij de huisarts of psycholoog. Die kan in Leiden nu verwijzen naar een traject van zes gratis kunstlessen bij een professionele kunstvakdocent. De deelnemer kiest zelf uit één van de disciplines: schilderen, tekenen, muziek maken, zingen, toneelspelen, schrijven, boetseren of fotograferen. De lessen zijn maatwerk en de nadruk ligt op zingeving, plezier en inspiratie. Doel is om ‘iets in gang zetten’ waar de deelnemer op langere termijn profijt van heeft.

Stichting Blauw Licht ontwikkelt kunst- en cultuurprojecten met een sociaal oogmerk omdat ze gelooft in de kracht van cultuur om mensen en groepen met elkaar te verbinden. Deelnemen aan kunstactiviteiten brengt onvermoede talenten aan het licht, maakt mensen vrolijk en geeft eigenwaarde. In de wijken Overvecht en Kanaleneiland wordt samengewerkt met huisartsen, hulpverleners en welzijnswerkers via het project In Beeld. Dit fotografieproject is speciaal bedoeld voor bewoners met gezondheidsklachten.

Vanuit een stedelijke culturele organisatie gericht op verschillende wijken

Cultuurmakers Maastricht is betrokken bij een meerjarenaanpak ‘Together we belong’. Via het project Vrijhaven willen ze met name jongeren (toekomstig kapitaal) en kwetsbare ouderen (levend geheugen) bereiken. Via co-creatie biedt het project een tegenwicht aan individualisering en eenzaamheid.

Vanuit een stedelijke culturele organisatie in een bepaalde wijk

Opera Zuid is gevestigd in de Maastrichtse wijk Malpertuis. Hier gaan ze de
Buurtopera Malpertuis vormgeven, samen met buurtbewoners. Hun verhalen, persoonlijke anekdotes en muziek worden samengebracht in een muziektheater. Met Orkest Morgenstond, buurtbewoners, operazangers en jonge musici van het Conservatorium Maastricht ontstaat een verrassende ontmoeting. De opera vormt een ontdekkingstocht waarbij buurtbewoners niet slechts toeschouwers zijn, maar meespelen, meezingen én betrokken worden bij het maakproces.

Corpo Maquinas Society heeft als thuisbasis Tilburg. Met dans wil dit gezelschap de grenzen van de studio doorbreken. Buurtbewoners, dansers, actrices, muzikanten, studenten van kunstopleidingen en andere bewegers, bewegen zich moeiteloos door elkaar. Liever dan met een incidentele voorstelling in het theater, landt Corpo Máquina Society in een gymzaal in de stad om er een aantal weken te blijven, te werken, te delen, te creëren en presenteren. En om mensen uit te nodigen en aan te moedigen om zelf aan de slag te gaan.

Vanuit een initiatief door verschillende organisaties

Het beste van Kampen is een samenwerking tussen WIJZ Kampen en SAMBIQ (Stadsgehoorzaal, Stadsarchief, Stedelijk Museum, Bibliotheek en Quintus). Het initiatief zet zich in om cultuur en 55- tot 100-plussers samen te brengen om op een creatieve manier de leefbaarheid te vergroten en de sociale interactie te verbeteren. Dit doet Het Beste van Kampen door de samenwerking op te zoeken met professionele partners en enthousiaste particulieren en verenigingen. Het Beste van Kampen biedt haar expertise aan om nieuwe en bestaande projecten succesvol te maken.

Cultuur in de wijk uit Zwolle brengt kunst en welzijn samen. Het DNA van Cultuur in de Wijk bestaat uit twee leidende componenten: ze verbindt kunstenaars met jongeren en wijkbewoners én ze reflecteert op actuele thema’s door middel van kunst. Het grote doel van Cultuur in de wijk is jongeren te laten ervaren dat zij deze wereld, ondanks alle crisissen waar we ons in bevinden, als een maker mede vormgeven. Zo werkt kunst als een emanciperende kracht voor jongeren, voor een buurt en voor Zwolle. Er wordt gewerkt volgens een vaste methode in vier fases: 1. Ontmoeten 2. Onderzoeken en experimenteren 3. Creëren 4. Afsluiten en vieren.

Vond je dit artikel interessant?

Gemiddelde 4 / 5. totaal 1

Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

Reacties (0)
Praat verder over dit onderwerp met deze expert(s):
Claudia Marinelli
Claudia Marinelli
Functie: Specialist Cultuurparticipatie
Expertise: cultuurparticipatie,zorg en welzijn
claudiamarinelli@lkca.nl
030 711 51 35
Ingrid Smit
Ingrid Smit
Functie: Specialist Cultuurparticipatie
Expertise: cultuurparticipatie,zorg en welzijn
ingridsmit@lkca.nl
030 711 51 17
Bekijk alle experts
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel