Meten is geen doel op zich, maar wel waardevol als je het goed toepast. Bij ‘Algemeen’ schreven we dat impactmeten om meer gaat dan alleen cijfers: je brengt zowel de instrumentele als de maatschappelijke waarde in kaart. Maar hoe zorgen we dat we de cijfers tellen en de verhalen vertellen?

Een belangrijk onderdeel van impactmeten – ofwel een impactanalyse – is het monitoren en evalueren van je beleid, activiteit, project of interventie. Zo krijg je antwoord op vragen als: wie heb ik bereikt, hoeveel mensen heb ik bereikt en wat is er veranderd bij deze groep? Het impactmeten kan je daarnaast helpen bij:  

Het in kaart brengen van impact heeft dus verschillende doeleinden. Met een impactanalyse kan je jouw beleid, ondersteuning of activiteit verbeteren en ontwikkelen. Het is belangrijk om te weten dat monitoring en evaluatie nog geen impactanalyse zijn. Ze hebben een ander doel:

Het monitoringsonderzoek is dus vaak onderdeel van je evaluatie en vult deze aan. Pas daarna volgt de impactanalyse. Daarin onderzoek je of en hoe de activiteiten echt hebben bijgedragen aan de gewenste maatschappelijke of culturele verandering. Dit vraagt om een systematische aanpak met vooraf vastgestelde doelen en indicatoren. Lees meer over het verschil op de website van DEN. 

Een monitoringsonderzoek bestaat vaak uit deze, of vergelijkbare, stappen:

Evaluatie is onderzoek waar je van leert: het zorgt voor een scherpe check op de uitvoering en verloop van een interventie. Je meet wat wel en wat niet goed ging. Er zijn verschillende evaluatievormen: formatief (tijdens het proces) en summatief (achteraf). Kijk welke vorm past bij jouw onderzoek, bijvoorbeeld door te bepalen wanneer je kan bijsturen in het project. 

Impactmeting start bij de projectvoorbereiding en loopt door tot na de afronding. Het is dus een continu proces. 

Laten we het concreet maken. Er zijn diverse stappenplannen die helpen bij het meten van jouw impact. Grofweg hanteren ze ongeveer dezelfde stappen. Wij gebruiken in dit kennisdossier twee stappenplannen als inspiratie: die van DEN en van KunstLoc in het hoofdstuk ‘zelf aan de slag’ (onder ‘zelf aan de slag’). 

Tot slot herhalen we de woorden van Marjelle Vermeulen in Cultureel Kapitaal: niet iedereen heeft tijd en geld om een impactmeting uit te voeren. Laat je daarom inspireren door bewezen effectieve interventies van anderen, zodat je het wiel niet hoeft uit te vinden. Het delen van best practices en inzichten uit impactonderzoek kan sectorbreed leren en verbeteren stimuleren. Kenniscentra zoals LKCA, DEN en de Boekmanstichting spelen hier rol in door onderzoeksresultaten en methodieken toegankelijk te maken voor beleidsmakers, cultuurorganisaties en onderzoekers. Tweedelijnsondersteuners kunnen goede, impactvolle voorbeelden uit de regionale en lokale praktijk delen ter inspiratie.