Oog voor speciaal talent
artikelDit interview verscheen eerder in Cultuurkrant NL 2021, nummer 1.
Het begon allemaal toen een acteur uit een theatergroep van Wherelant, een centrum voor de kunsten met een groot cursusaanbod, een zoon kreeg met downsyndroom: Jesse. De acteur sprak de hoop uit dat als Jesse later groot zou zijn, hij ook gewoon mee kon doen met het cultuuraanbod. Zo ontstond Flexibel, een theatergroep voor mensen met een verstandelijke beperking waar Jesse, 25 jaar later, ook in speelt.
Daarnaast kwamen er onder meer ateliers voor mensen met een ggz-achtergrond en cursussen voor eenzame ouderen, actieve zestigplussers en mensen met alzheimer of parkinson en hun mantelzorgers. “We willen er voor iedereen zijn”, zoals afdelingshoofd Geels zegt.
Hoe geef je dat handen en voeten?
“Het start vaak met een vraag van een zorgpartner. Zo kreeg Wherelant van de buren, een dagactiviteitencentrum voor mensen met een ggz-achtergrond, het verzoek: onze cliënten maken elke week asbakken, kunnen jullie niet iets creatievers met hen doen? Je kunt de vraag natuurlijk ook actief opzoeken. Zo zijn we in gesprek gegaan met de gemeente Purmerend om te laten zien dat wij kunnen helpen bij de strijd tegen eenzaamheid onder ouderen. Dat aanbod wordt nu betaald uit de Wmo.”
Eenzaamheid is in deze tijd van corona alleen maar nijpender geworden. Lukt het om mensen te bereiken?
“We hoorden minister-president Rutte zeggen dat je kwetsbare mensen moest opzoeken. Dat was voor ons reden om bij de gemeente te regelen dat onze activiteiten voor deze doelgroepen door mochten gaan. Uiteraard op een veilige manier en op maat. Mensen waarderen het enorm, merken we, ze krijgen even een ander perspectief. Het is anders heel zwaar voor ze.
In de eerste lockdown stuurde ik wekelijks lesbrieven naar deelnemers van de ggz-ateliers. Natuurlijk konden ze thuis niet alles doen wat ze bij ons kunnen, maar we hoorden toch terug hoe fijn mensen het vonden: het gaf structuur aan hun week en betekende even een verbinding met de buitenwereld.”
Wat vraagt dit aanbod van docenten?
“Het begint met openheid en liefde voor deze doelgroep. Je werkt met mensen voor wie niets vanzelfsprekend is en die dingen durven uitproberen of gewoon doen. Reguliere cursisten blijven vaak meer in hun comfortzone zitten. Als docent moet je mensen nemen zoals ze zijn, goed kijken wat zij nodig hebben. Dus geen hoge doelstellingen als ‘na vier weken moet je dit kunnen’. Ze zijn heel direct en eerlijk, daar moet je tegen kunnen. Bij cursussen voor mensen met dementie zorgen wij dat er veel vrijwilligers zijn die kunnen helpen als mensen in de war raken of weglopen. Zo ontlast je niet alleen de docent, maar ook de mantelzorger.”
“Ze zijn heel direct en eerlijk, daar moet je tegen kunnen”
Waarom ligt jouw hart bij deze groepen?
“Mijn oudste zus heeft downsyndroom en ik zag bij haar andere kwaliteiten dan bij mijn vrienden. Het is voor mij heel vanzelfsprekend om naar mensen te kijken en te proberen hen in hun kracht te zetten en ieders talent een kans te geven. De deelnemers van Flexibel hebben het publiek een verhaal te vertellen dat andere acteurs niet kunnen. Dat is onze stip aan de horizon: dat meer mensen hun kwaliteiten zien.”
(lees verder onder de afbeelding)
Hun aanbod is geen bezigheidstherapie, maar kunsteducatie, benadrukt Geels. Wherelant wil mensen artistiek uitdagen en waar mogelijk naar een professioneel niveau trekken. Zo deed Flexibel in 2019 mee aan de Flamenco Biënnale. Dansstudenten van Lucia Marthas leerden samen met de Flexibel-acteurs flamenco dansen en studeerden een choreografie in van José Galán, met als resultaat een gezamenlijke tournee. “Het was een inspirerende zoektocht, ze moesten echt leren om naast hen te staan, letterlijk en figuurlijk. Het was heel mooi om te zien hoe gegrepen het publiek was. Deze mensen kunnen veel meer dan je denkt.”
“We willen er voor iedereen zijn”
Zijn er ook dwarsverbanden met jullie reguliere cursussen?
“Waar mogelijk proberen we dat zeker. Het is al heel fijn dat ze bij ons in een normale omgeving komen waar ook zeshonderd reguliere cursisten rondlopen. Deelnemers aan ons Coachingsatelier, een tweejarig leertraject voor mensen met een psychiatrische achtergrond, kunnen als stage ook meelopen met een reguliere groep. Zo kijken we telkens wat past en kan.”
Heb je tips voor andere kunstencentra?
“Wij hebben inmiddels 25 jaar ervaring en hebben een goed netwerk met zorginstellingen en de gemeente opgebouwd. De belangrijkste tip is dan ook: dit is niet iets wat je even doet. Je moet het echt willen en er langdurig in investeren. Realiseer je goed welke mensen je in huis haalt en wat zij nodig hebben. Maar weet ook dat je echt iets voor mensen kunt betekenen en het verschil kunt maken.”
Kijk voor meer informatie op de website van Cultuurhuis Wherelant>
artikel
opinie
publicatie
Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)