Door Imre Kruis

Inderdaad, het is zoals voormalig muziekdocent Paul Gisberts schetste op dit platform: de wereld is heel snel veranderd. Met je smartphone op zak is het steeds lastiger om je aandacht vast te houden en bijvoorbeeld gefocust te studeren op je instrument. Met de wereld op YouTube binnen handbereik is het veel minder vanzelfsprekend om muziekles te nemen op een muziekschool.

Daar kun je verdrietig over zijn of je kunt je zoals Paul Gisberts ‘zorgen maken over de terugloop aan cursisten en de veranderende mentaliteit’. Je kunt het ook accepteren als gegeven en jezelf de vraag stellen: hoe verhoud jij je als muziekdocent of muziekschool tot deze interessante en uitdagende wereld?

Als ik de Monitor Amateurkunst van het LKCA goed heb gelezen, is het niet zo dat er tegenwoordig veel minder mensen aan muziekbeoefening doen. Deze mensen hebben bij elkaar misschien minder les dan vroeger. Maar nog steeds is het zo dat muziek voor veel een heel waardevolle vrijetijdsbesteding is, en ik vind het nogal wat om daar over te gaan oordelen.

Wanneer we het muziekonderwijs herstellen naar zoals dat er jaren geleden uitzag, komt het weer goed, suggereert Gisberts. Ik vind het een wat kortzichtig beeld, dat overigens ook al werd geschetst werd in de aflevering ‘Muziekschool in mineur’ van Zembla.

Nee, ik ben ook niet blij met het wegvallen van veel kunstencentra. Maar blijven hangen in een realiteit van tien jaar geleden is niet de oplossing. Ons gedrag is veranderd en de wereld eveneens. Dat vraagt om een ander cursusaanbod en een andere grondhouding van docenten.

Het aannemen van zo’n andere grondhouding, dat is voor veel muzikanten nogal wat. Maar het is wel noodzakelijk. Je moet nu inderdaad ‘leerling- en vraaggericht werken, terwijl je vroeger de methode centraal kon stellen. Het artikel van Paul Gisberts wekt de suggestie dat de nieuwe benadering betekent dat je je instrument of je vak niet meer serieus neemt. Dat vind ik bijna verdrietig om te lezen. Als je als muziekdocent goed luistert naar de vraag van een leerling, dan ben jij als docent nog steeds de expert op je instrument. Dan kun je de leerling methodisch van A naar B brengen.

Alleen, wat A en B dan precies zijn is heel iets anders dan tien of twintig jaar terug. Dat wordt niet meer alleen door de docent bepaald. Daardoor wordt het meer ingewikkeld, maar het maakt het vak van muziekdocent voor mij alleen maar interessanter.

Paul Gisberts stelt dat we door het (ook) inzetten van muziek als middel het vak van muziekdocent minder serieus nemen. Dat we daarmee beleidsmakers behagen. Volgens mij heeft het er niet zoveel mee te maken. Prachtig toch, wanneer je de tafels aanleert aan de hand van een liedje? Of geluiden bedenkt bij een verhaal en zo de taal van muziek leert spreken? Het zijn vaardigheden die hard nodig zijn in deze wereld.

Daarbij: laten we niet te pessimistisch zijn. Er zijn er nog altijd veel (jonge) mensen op wie de vonk overslaat en die geïnteresseerd raken in muziek als vak, als je het zo wilt noemen. Die mensen kom ik elke dag weer tegen in de conservatoria waar ik lesgeef over lesgeven. Dat jij zelf de baas bent over wat je dat leert en hoe je dat leert, vinden deze muziekdocenten van de toekomst de normaalste zaak van de wereld.

Als docent anno 2022 neem ik het bespelen van mijn instrument en het vertellen daarover bloedserieus. En dan doen mijn studenten ook.

Lees ook:

Bekijk hier de Zembla-aflevering Muziekschool in mineur