Creativiteit en cultuureducatie?

Het artistiek-creatieve proces centraal
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel
Cultuureducatie is op meerdere manieren van belang bij de ontwikkeling van kinderen. Doordat het hen bijvoorbeeld op meerdere gebieden aanspreekt en uitdaagt.

Creativiteit is een van de gebieden waar cultuureducatie nauw bij betrokken is. Er zijn echter meer terreinen waar een beroep wordt gedaan op creativiteit, zoals bij onderzoek. Waarin onderscheidt cultuureducatie zich op dit terrein van andere gebieden?

De nieuwe beschrijving van het leergebied Kunst & Cultuur zoals dat voor Curriculum.nu geformuleerd is, noemt terecht het artistiek-creatieve proces de basis voor cultuuronderwijs. Het onderstreept het unieke van een kunstzinnig proces. Belangrijke elementen in de ontwikkeling van een leerling zijn het zelf doorlopen van dat artistiek-creatief proces. Maar ook het begrijpen van hoe een kunstenaar (ooit) hetzelfde proces doorlopen heeft.

Het unieke van een kunstzinnig proces

Convergerend en divergerend denken

We zijn in ons dagelijks leven vaak geneigd om vanuit de problemen die we tegenkomen zo snel mogelijk naar een oplossing te gaan. Dit gebeurt ook op veel andere terreinen van wetenschap en praktijk. Het probleem wordt geanalyseerd, zo klein mogelijk gemaakt en we gaan aan de slag om zo snel mogelijk tot de kern en oplossing van het probleem te komen. Convergerend denken noemen we dat.

Bij kunst en cultuur pakken we het anders aan. Het proces lijkt heel erg op wat er bovenstaand gebeurt, maar verschilt op één cruciaal punt. Het probleem wordt juist uitvergroot. We halen er meer vraagstukken bij en we staan toe dat we op een heel ander vraagstuk – en daarmee bij een heel andere uitkomst  komen.

Het probleem wordt uitvergroot

Verbeelding staat daarbij centraal en stelt degene met een probleem of vraagstuk in staat onverwachte wendingen te nemen. We noemen dit divergerend denken. Je zou het kunnen zien als het zoeken naar de vraag achter de vraag, en een proces om vragen anders te stellen. Pas als dit ver genoeg uitgebreid en onderzocht wordt, gaan we over tot een oplossingsrichting om vervolgens aan de slag te gaan.

Grotere nadruk op het proces

In alle vormen van onderzoek, of dit nu bij Wetenschap en Techniek is of bij Kunst en Cultuur, is er sprake van een iteratief proces. Dit is een proces waarbij we stappen terug mogen zetten of telkens opnieuw kunnen doorlopen . Er is ruimte voor het maken van fouten, dat wordt soms juist gestimuleerd. Dit komt het creatieve denken ten goede en legt een grotere nadruk op proces dan op resultaat.

Door deze gelijkenis in proces kunnen de verschillende vakgebieden elkaar uitstekend versterken en beïnvloeden. Dat blijkt ook uit de uitspraken van vroegere en hedendaagse wetenschappers zoals DaVinci, Einstein en heden ten dage Robbert Dijkgraaf. In Het nut van nutteloos onderzoek bijvoorbeeld betoogt Dijkgraaf hoe belangrijk verwondering, intuïtie, kunst en creativiteit zijn in de wetenschap.

Verwondering, intuïtie, kunst en creativiteit

Dijkgraaf en zijn collega’s uit het verleden erkennen de waarde van de unieke eigenschap van het artistiek-creatief proces voor onderzoek en maatschappij. Zonder de verbeelding en onverwachte denkrichtingen die daaruit voortkomen zouden veel van de hedendaagse technologieën niet mogelijk zijn geweest.

Vond je dit artikel interessant?

Gemiddelde 4.3 / 5. totaal 6

Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)

Reacties (1)
Piet Jansen 10-03-2020

Interessante invalshoek.

reageer
Bijgewerkt op:
Gepubliceerd:
Deel dit artikel