Als opleider van muziekdocenten spreek ik veel docenten uit het naschools muziekonderwijs. De meesten werken op zzp-basis. Laatst viel ik van mijn stoel toen een gitaardocent me vertelde wat hij per uur verdient bij een muziekschool: € 23,-. Dat deed bij mij (cao hbo schaal 11, trede 6) de vraag oproepen wat een zelfstandige muziekdocent tegenwoordig gemiddeld factureert. Ik zette deze vraag uit in mijn netwerk, Binnen korte tijd kon ik iets zeggen op basis van 155 uurtarieven van afgestudeerd muziekdocenten uit het noorden en oosten van het land.

Het gemiddelde van die uurtarieven is € 41,20. Het laagst gevonden tarief is € 20,- en het hoogste € 75,-. Docenten die het lesgeld rechtsreeks bij hun leerlingen in rekening brengen ontvangen gemiddeld € 41,71 per uur (n=127: ‘n’ staat hier voor aantal docenten). Naar muziekscholen wordt gemiddeld € 38,89 gefactureerd (n=28) en daarbij vond ik een – niet zo verassend – verschil van een tientje per uur.

Het gemiddelde tarief dat docenten factureren naar door de gemeenten ondersteunde muziekscholen is € 44,08 (n=10). Voor muziekscholen zonder ondersteuning – en dus zonder een subsidient of brancheorganisatie die iets voorschrijft over de honorering van docenten – is dat € 34,25 (n=16). Deze tarieven zijn inclusief lesvoorbereiding en administratietijd. Soms betaalt de docent ook nog lokaalhuur. Reiskosten worden niet altijd vergoed. Het aantal facturabele uren per dag is vaak laag.

De steekproef is maar klein en het zijn gemiddelden. Tegenover elke docent die 26 euro verdient staat misschien een docent die 56 euro verdient. Feit is dat de meeste tarieven niet zo veel te maken hebben met het NTB-tarief (€ 55,-) of de tarieven uit de cao-omrekentool van Platform ACCT die ook rekening houdt met ervaringsjaren. Dat begint bij € 39,52 voor een beginnend docent en loopt op naar € 62,96 euro voor een docent met 20 ervaringsjaren.

Mijn eerste reactie? Boos worden op de muziekschoolhouder die zijn docenten uitknijpt. Maar het probleem is ingewikkelder dan dat. Er zijn, zo leer ik van de Kunstenbond, veel betrokkenen en die hebben allemaal een verantwoordelijkheid.

De docenten uit mijn steekproef voorzagen hun tarief in sommige gevallen van een toelichting: ‘Dit is wat in deze regio economisch haalbaar is.’ Of: ‘Momenteel kan ik rondkomen maar sparen lukt maar matig.’ Maar ook: ‘Ik ben redelijk tevreden met dit tarief. Volgend jaar zal ik ook weer een flink percentage moeten stijgen, net zoals ik afgelopen jaren heb gedaan. Ik merk daarbij trouwens niet dat er mensen afhaken omdat het te duur wordt en ik krijg ook geen klachten.’

Een docent werkzaam bij een privéschool: ‘Dit schooljaar is het uurtarief gestegen in lijn met de inflatie. Omdat de school de tarieven voor de leerlingen gelijk wilde houden bieden we minder lesweken per jaar aan. Mijn uurloon ging omhoog maar op jaarbasis is de honorering per leerling hetzelfde gebleven. Wel heb ik twee tot drie avonden extra vrij in het jaar. Hoera?’

In bovenstaande reacties kun je iets lezen over alle vier de verantwoordelijkheden: die van de school, de docent, de klant en de overheid/beleidsmaker. Aan het opperen van een mogelijke oplossing voor dit ingewikkelde samenspel van krachten waag ik me niet. Maar het eerlijk belonen van culturele professionals heeft op het moment veel aandacht.

‘Kunstenaars stoppen niet. Maar de posities van veel culturele zzp’ers is wel precair’, bleek al uit onderzoek. Staatssecretaris Gunay Uslu schrijft in haar meerjarenbrief te willen werken aan een eerlijke beloning.

Platform ACCT werkt daarom aan het verbeteren van de positie van werkenden in de culturele en creatieve sector. Ik schrijf dit in een tijd dat er aan tafels veel gepraat wordt over fair pay. Als het maar niet bij praten blijft, denk ik dan. Ook voor de muziekdocenten. Want voor de gitaardocent die € 23,- per uur verdient is fair practice nog ver weg.

De steekproef is onderdeel van de inventarisatie Instrumentaal/Vocaal Muziekonderwijs Noord- en Oost-Nederland die binnenkort verschijnt bij het Lectoraat Kunsteducatie van de Hanzehogeschool Groningen.