Vakoverstijgend werken en toekomstgericht onderwijs: kinderen denken niet in vakken

Het onderwijs heeft drie doelen: kennisontwikkeling, persoonsvorming en maatschappelijk bewustzijn. Het richt zich op het begeleiden van leerlingen naar zelfstandige volwassenen die vaardig, waardig en aardig zijn.
Verbinding tussen vakken maakt het onderwijs voor leerlingen betekenisvoller. Een vakoverstijgende aanpak geeft leerlingen een dieper en meer samenhangend inzicht in de leerstof, en kan hun leermotivatie vergroten. Een veelgebruikte manier voor vakoverstijgend werken is projectmatig of thematisch werken.
Thematisch werken wordt steeds vaker gebruikt in het basisonderwijs voor het inbedden van de kunstvakken in het curriculum. De eigen creativiteit van leerlingen staat centraal; ze ontdekken talenten en interesses en leren wat ze mooi vinden. Daarbij ontwikkelen leerlingen belangrijke vaardigheden als samenwerken, kritisch en probleemoplossend denken en reflecteren op zichzelf en anderen.
Invalshoeken voor vakoverstijgend werken
Er zijn verschillende invalshoeken voor vakoverstijgend werken in combinatie met de kunstdisciplines:
- Kunst als ondersteuning voor andere vakken, bijvoorbeeld het inzetten van dans om de tafels te leren, beeldende vorming om rekenbegrippen aan te leren, of theater om de taalvaardigheid in Engels te vergroten.
- Kunst als manier om de leerlingen zichzelf of de wereld te laten ontdekken. Uitgangspunt hierbij kan de eigen familie van de leerling, of de wijk waarin ze leven zijn. Een andere manier is om een maatschappelijke vraag of probleem als startpunt te nemen voor een onderzoek wat leidt tot een kunstzinnig product.
- De kunstvakken worden ook ingezet voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen, al dan niet gekoppeld aan andere vakken als taal en rekenen. Het kan leerlingen inzicht geven in verschillende meningen/leefwijzen en het leert ze zelf nadenken over situaties. Verder zetten scholen theater in om leerlingen meer zelfvertrouwen te geven, wat kan leiden tot het beter leren presenteren van zichzelf.
Ervaringen van leerkrachten
Vakoverstijgend werken kan het draagvlak voor de kunstvakken vergroten onder leerkrachten, doordat ze op deze manier ook aan leerdoelen voor andere vakken kunnen werken. Verder ervaren leerkrachten dat cultuuronderwijs de sfeer in de groep kan verbeteren en dat er aanspraak wordt gemaakt op belangrijke vaardigheden die leerlingen nodig hebben voor de toekomst. Bij de kunstvakken ontdekken leerkrachten regelmatig een andere kant van hun leerlingen. Zo zijn er bijvoorbeeld leerlingen die moeite hebben met de zaakvakken, maar opbloeien tijdens een theaterles. Het creatieve proces is een andere manier van werken waarbij er meer ruimte is voor de eigen inbreng van leerlingen, iets wat de zelfstandigheid bevordert.
Het is wel van belang om te zorgen dat de kunstvakken niet alleen worden gebruikt als middel, maar dat het ook de eigen kwaliteit behoudt. Een kunstvakdocent is vaak goed in staat om deze kwaliteit te bewaken, maar er ligt ook een belangrijke taak voor de penvoerder om het belang van kunst als vak onder de aandacht te blijven brengen binnen het onderwijs.
Leestips
- Lees meer over cultuureducatie in het primair onderwijs. Je vindt hier publicaties, feiten en cijfers.
- In dit kennisdossier vind je meer informatie over cultuureducatie in het speciaal onderwijs.
- Bekijk ook het kennisdossier over cultuureducatie in het voortgezet onderwijs.
Reageer (je reactie verschijnt na goedkeuring, vanwege spam)