In het coalitieakkoord wordt het ‘wezenlijk belang van cultuur voor onze samenleving’ benadrukt en wordt cultuur gezien als een ‘investering in onze maatschappij vanwege de verbindende, inspirerende en prikkelende kracht waarmee het mensen bij elkaar brengt, uitdaagt en ‘nieuwe perspectieven biedt’.

Dat is een mooie stap voorwaarts ten opzichte van het vorige regeerakkoord. Toen was er nauwelijks aandacht voor de maatschappelijke waarde van cultuur. Bovendien maakt de coalitie nu aanzienlijk meer extra middelen vrij (€170 miljoen) dan in de vorige regeerperiode (€80 miljoen). We kunnen daarom gerust zeggen dat dit coalitieakkoord goed nieuws voor cultuur is.

De coalitie wil extra investeren in cultuurparticipatie. Zij noemt bovendien amateurverenigingen specifiek als doelgroep voor het herstelplan. Dat zijn belangrijke voornemens, zeker als het in samenwerking met provincies en gemeenten gebeurt. Het is belangrijk dat dit langjarig gebeurt en dat daarbij een brede visie op cultuur wordt gehanteerd. Het borgen van lokale basisvoorzieningen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie, waaronder ondersteuning van amateurverenigingen, is daarbij cruciaal. Die borging is door het ontbreken van een helder wettelijk kader en krappe gemeentelijke budgetten niet vanzelfsprekend.

Een gemiste kans is dat cultuur niet wordt genoemd bij de inzet op preventie als het gaat om gezondheidszorg: ’Daarbij moeten we ook breder kijken naar gezondheid: onderwijs, sport, huisvesting, bestaanszekerheid en leefomgeving dragen allemaal bij.’ Daar is dus werk aan de winkel! Tegelijkertijd is het positief en biedt het kansen dat mentale weerbaarheid onderdeel wordt van het Preventieakkoord.

Voor cultuur is het minstens zo relevant dat de coalitie weliswaar extra, maar toch onvoldoende extra middelen voor de jeugdzorg beschikbaar wil stellen aan gemeenten. Momenteel komen gemeentelijke investeringen in cultuur immers in het nauw door de financiële noden van de jeugdzorg.

De coalitie wil cultuureducatie stimuleren. We verwachten dat zij het programma Cultuureducatie met Kwaliteit – en de bijzondere aandacht voor mbo – daarom de komende periode door zal zetten en de weg vrij maakt naar een mogelijke verlenging na 2024. Er zijn dan wel voldoende kunstprofessionals nodig die in het onderwijs kunnen werken. Op verschillende plaatsen in het land is al sprake van een tekort.

Opvallend is dat specifieke vormen van cultuureducatie apart worden benoemd: muziek- en museumeducatie. Bij dat laatste zou de focus vooral op voortgezet onderwijs en mbo moeten liggen. Het percentage basisschoolleerlingen dat met school een museum bezoekt ligt immers al heel hoog.

We zijn blij dat cultuur een plek krijgt bij de invulling van de rijke schooldag. Hierdoor krijgen scholen de kans hun leerlingen meer ontwikkelmogelijkheden te bieden. Scholen bepalen daarbij zelf hun inzet, waarbij het akkoord naast huiswerkbegeleiding ook sport en cultuur in samenwerking met plaatselijke verenigingen en bibliotheken noemt. Hier liggen grote kansen als het gaat om gelijke culturele ontwikkelkansen voor met name kwetsbare kinderen. Zeker in combinatie met de ambitie om kinderopvang voor (werkende) ouders veel goedkoper te maken.

Het is daarbij uiteraard wel belangrijk dat de culturele partners voor de scholen beschikbaar zijn. Daar zijn sterke verenigingen en aanbieders van cultuureducatie voor nodig.

Het is goed nieuws dat het kabinet aandacht heeft voor ‘de arbeidsmarktpositie van makers’. Deze aandacht is echter niet geconcretiseerd. Bovendien wordt niet duidelijk of de coalitie de grote groep werkenden in cultuureducatie en cultuurparticipatie in het vizier heeft. LKCA blijft zich de komende tijd hard voor maken voor de bijzondere situatie van deze groep zzp’ers. Wij doen dat in samenwerking met Platform ACCT en de Kunstenbond. Ruim de helft (57%) van de kunstdocenten en artistiek begeleiders had in 2020 een jaarinkomen van min-der dan 20.000 euro (in 2019 was dat nog 45%).

De afspraken en ambities van de coalitie met betrekking tot cultuur op een rij.

Bekijk het hele coalitieakkoord 2021-2025

Wij zijn blij met de ambities van dit kabinet. En staan, samen met vele organisaties en professionals in het veld, klaar om die ambities te concretiseren en ermee aan de slag te gaan!