Analyse verkiezingsprogramma’s 2021-2024

Wij analyseren de verkiezingsprogramma’s op de ambities voor cultuureducatie en cultuurparticipatie. Niet alleen in de cultuurparagraaf, maar ook in de passages over onderwijs, zorg en welzijn, arbeidsmarkt en diversiteit en inclusie. We leggen de programma’s daarbij naast onze input (samen met landelijke partners) Zet Cultuur op de Agenda voor de programmacommissies. En maken we de politiek-ideologische visies op cultuureducatie en -participatie zichtbaar (zie onderstaande infographic).

Er zitten grote verschillen in de ambities voor cultuureducatie en cultuurparticipatie. Soms zijn er nauwelijks of geen specifieke standpunten (o.a. PVV, SP, VVD), soms wordt het juist vaak genoemd (o.a. PvdA, GroenLinks). Bij de meeste partijen vind je cultuur alleen expliciet in de cultuurparagraaf. Bij sommige partijen maakt het nadrukkelijk deel uit van bijvoorbeeld de onderwijsparagraaf (D66) of de zorgparagraaf (PvdD). Dit laatste is belangrijk omdat cultuureducatie en -participatie anders vaak vergeten worden in discussies over sociale zaken, onderwijs en economie.

De kiezer die waarde hecht aan cultuureducatie en -participatie kan met behulp van deze analyse een weloverwogen keuze maken in maart.

Analyse verkiezingsprogramma’s 2021–2024

Naast de zittende partijen zijn er ook nieuwe partijen met ambities voor cultuureducatie en cultuurparticipatie, zoals BIJ1 en Volt. Wat zijn hun plannen? Luister de podcasts!

Toen we onze analyse schreven waren nog niet alle programma’s officieel vastgesteld. Bij de meeste partijen gebeurt dat door de leden tijdens een verkiezingscongres. Tijdens zo’n congres kunnen leden vaak nog voorstellen (amendementen) doen om het programma te wijzigen. Alle leden kunnen stemmen op de amendementen en als er genoeg stemmen voor zijn wordt de wijziging doorgevoerd.

Zo stond in het conceptprogramma van de PvdA dat onder andere de fanfares en carnavalsverenigingen gekoesterd dienen te worden. Dankzij een aangenomen amendement werden ook koren daar aan toegevoegd.

Het programma van de VVD wijzigde behoorlijk op een aantal punten. Over cultuureducatie voegde de partij bijvoorbeeld nog een mooie passage toe:
‘Blijvende aandacht voor cultuureducatie in het onderwijs. Samenwerking tussen scholen en culturele organisaties wordt gestimuleerd om meer mogelijkheden te bieden voor kinderen om kennis te maken met kunst en cultuur.‘

Uiteraard hebben de partijen zelf onze analyse ook gelezen. Van D66 ontvingen we een reactie.

‘D66 staat overduidelijk in de hoek waarin cultuur intrinsieke waarde heeft. Dat is passend voor het sociaal-liberaal gedachtegoed, en wel om de volgende redenen. Met het uitgangspunt dat kunst en cultuur intrinsiek van waarde zijn, dient de overheid te erkennen dat brede investeringen nodig zijn. Alleen dan kan de belofte worden nageleefd dat kunst en cultuur van en voor iedere inwoner van Nederland is en dat de kunst- en cultuursector financieel sterker wordt. Dat betekent dat de Rijkssubsidies – zowel in de Randstad als in de regio – in de breedte omhoog moeten. Maar ook dat op lokaal niveau voldoende geld aanwezig is voor bijvoorbeeld muziekscholen en bibliotheken én dat cultuurparticipatie- en educatie op elke school dezelfde prioriteit krijgt. Makers – zeker ook zelfstandigen – verdienen een betere beloning en onze inzet voor fair practice.
De beste vorm van cultuureducatie, zoals ook te lezen in het verkiezingsprogramma van D66, bestaat uit een rijke schooldag voor ieder kind. Instellingen voor cultuureducatie vormen samen met zelfstandigen het fundament voor het aanbod op en rond school, zodat ieder kind kennis kan maken met cultuur. Het programma streeft tot slot een zo groot mogelijke diversiteit na binnen de kunst- en cultuursector. Dat geldt ook voor Nederlands erfgoed. Het ligt daarom voor de hand te stimuleren dat de gehele Nederlandse geschiedenis wordt onderzocht en verteld, waarbij het zwarte erfgoed meer aandacht verdient.‘

Bas Verberk gaf woensdagochtend 10 maart bij Radio 4 toelichting op zijn analyse van de verkiezingsprogramma’s.
Luister het fragment terug

Voor welk museum stemt u? (NRC Next, alleen voor abonnees)
De culturele stemwijzer voor 17 maart (de Volkskrant)
Waarom je kunst en cultuur mee wil nemen in het maken van je stemkeuze voor de verkiezingen (Vogue)
Kunst en cultuur in partijprogramma’s (BK-informatie)

Kijk het landelijke cultuurdebat terug

Alle activiteiten Zet Cultuur op de Agenda