Als de Tweede Kamer ermee instemt, blijven in het toekomstige onderwijs Muziek en Beeldende Kunst nog wel verplicht. Er is echter ook een fundamentele wijziging. Het ministerie stelt een ‘2 + 1 optie’ voor, waardoor maar 3 van de 5 kunstdisciplines aan bod hoeven te komen. Dit is slechts 60 procent van het leergebied. Ja, Muziek en Beeldende Kunst zijn verplicht, maar de scholen kunnen kiezen uit dans, film en theater.

Kerndoel 50 gaat echter alleen over receptieve deelname. Het woordje ‘of’ benadrukt in die context dat leerlingen niet overal naartoe hoeven. Dit is een logische beperking omdat in twee of drie jaar onderbouw het bezoeken van én een concert, én een tentoonstelling, én een dansvoorstelling, én een theatervoorstelling, én een filmvertoning organisatorisch inderdaad veel vraagt van scholen, zeker voor die met een grotere afstand tot musea, theaters en concertzalen.

Stel dat voorgesteld zou worden dat scholen voor rekenen verplicht aandacht moeten besteden aan optellen en aftrekken, maar verder mogen kiezen uit vermenigvuldigen, delen of meetkunde? Of voor Mens en Natuur verplicht biologie en scheikunde moeten geven, en verder mogen kiezen uit natuurkunde, geografie, techniek of gezondheidswetenschappen? De staatssecretaris en de Kamer zouden dit direct verwerpen. Scholen zelf laten kiezen betekent immers kansenongelijkheid voor leerlingen.

De aanleiding tot de wijzigingen in de kaderwet was een vraag van de SGP, begin dit jaar, aan de toenmalige staatssecretaris Paul. De SGP-fractie wilde met vragen verhinderen dat de verplichting voor scholen om naast muziek en beeldende kunst ook dans, film en theater aan te moeten bieden, duidelijker in de wet kwam te staan. Paul ging daarin mee en paste het eerdere wetsvoorstel hierop aan.

Het is een opmerkelijke gang van zaken, en een verslechtering. In de nu geldende kerndoelen voor het basisonderwijs zijn de verplichtingen voor kunst en cultuur algemeen geformuleerd; er wordt géén beperking in disciplines aangebracht.

Bij het voortgezet onderwijs worden in de huidige, nu geldende wet specifiek alle vier de kunstdisciplines genoemd. Met film weer als onderdeel van beeldende kunst. Verder is de strekking van de huidige kerndoelen algemeen van aard; ‘verschillende kunstzinnige disciplines’.

De regering stelt met deze wijziging recht te doen aan een status quo; aan de bestaande situatie in het onderwijs. In werkelijkheid beperkt zij het aantal kunstdisciplines waar scholen aandacht aan moeten besteden. Dat betekent dat leerlingen, anders dan nu het geval is, uitgesloten zouden kunnen worden van kennismaking met bepaalde kunstdisciplines in de klas. Dat zou een achteruitgang zijn ten opzichte van de huidige onderwijssituatie. Het zou de kansen voor kinderen die opgroeien verkleinen.  

Immers: Kinderen uit minder draagkrachtige gezinnen zijn sterker afhankelijk van wat zij op school aangeboden krijgen dan kinderen van welgestelde ouders. Die laatste groep krijgt via betaalde buitenschoolse kunstlessen wel de mogelijkheid om les te krijgen in alle kunstdisciplines.

De vijf kunstdisciplines omvatten gezamenlijk de culturele basis. Zij zijn, op een gelijkwaardige manier, de culturele uitingsvormen van onze samenleving en vormen de cultureel-historische basis voor onze gebruiken en gewoonten, de dragers van verhalen en ondersteunen bij persoonsvorming en meningsuiting. Door twee kunstdisciplines mogelijk per school uit te sluiten, kunnen opgroeiende kinderen en jongeren zich onvoldoende voorbereiden op hun plek in de samenleving en het actief vormgeven van hun deelname aan de maatschappij.

Met deze wijziging dreigt de regering direct in te grijpen op het onderwijs van nu én een trendbreuk te creëren ten opzichte van de afgelopen 30 jaar. Mocht het zover komen, dan zijn de scholen hopelijk verstandig, en houden zij vast aan de volle breedte van ons leergebied. Scholen zijn immers prima in staat zijn om te kiezen op welke wijze zij aandacht besteden aan de vijf kunstdisciplines. Dat kan ook in combinatie met andere leergebieden. In het belang van de opgroeiende kinderen.

En ja, hopelijk wordt één van hen dan later de minister van Onderwijs die deze dwaling rechtzet.