Mensen met een ernstige hartaandoening die door dans kunnen ontspannen. Een buurtband van jongeren met een lichte verstandelijke handicap. Een muziekproject voor kansarme, maar creatieve en talentvolle jongeren. Zomaar een greep uit de 48 projecten die dankzij de aanloopregeling Samen cultuurmaken verbreden konden starten. Hoe divers ook, de projecten delen één kenmerk: ze stimuleren dat zoveel mogelijk mensen kunnen deelnemen aan cultuur, ongeacht hun achtergrond of eventuele beperkingen.  

De regeling voorzag duidelijk in een behoefte: er kwamen fors meer aanvragen (125) dan het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) kon honoreren, vertellen Noud van de Rhee en Marie-Louise Smolenaars, beiden senior programma-adviseur bij het FCP. Maar gelukkig komt er vervolg: de meerjarenregeling Samen cultuurmaken (2021-2024).  

Kern van de regeling is de samenwerking tussen de culturele sector en het sociale domein om zo (kwetsbare) doelgroepen te bereiken die anders buiten beeld blijven. ‘We willen de zichtbaarheid en erkenning van actieve cultuurparticipatie vergroten: hoe mooi, leuk en waardevol het is dat iedereen aan cultuur kan doen’, aldus Van de Rhee.

Instellingen en professionals uit beide domeinen (cultuur, sociaal) kunnen een aanvraag indienen. Anders dan bij het programma Cultuureducatie met Kwaliteit zijn er geen aangewezen partijen. Wel moet er sprake zijn van een echte samenwerking tussen cultuur en sociaal domein. Daar kan het onderwijs ook zeker in betrokken worden, hoewel zij geen hoofdaanvrager mogen zijn.

Op dit punt van gelijkwaardige samenwerking werden veel aanvragen voor de aanloopregeling te licht bevonden. Ook is het zaak om de doelgroep echt mee te nemen in het traject. ‘In sommige aanvragen was het te veel top-down en te weinig met de doelgroep zelf’, vertelt Van de Rhee. En hij heeft nog een tip voor toekomstige aanvragers: maak je track record duidelijk en verkoop jezelf. ‘Denk niet: dat vinden ze wel op onze website, maar beschrijf in je aanvraag wat je al gepresteerd hebt.’

De regeling kent drie sporen die oplopen in diepgang, omvang, duurzaamheid en subsidiebedrag. ‘De opzet is erop gericht dat initiatieven kunnen groeien en verduurzamen. We willen zien dat de sector leermomenten heeft en dat gaan we met het LKCA ook monitoren’, licht Smolenaars toe.

In spoor 1 worden aanvragen op volgorde van binnenkomst behandeld en, mits goed bevonden, gehonoreerd tot het subsidieplafond is bereikt. Voor de andere twee sporen geldt een tendersystematiek. Hierbij beoordeelt een externe commissie de aanvragen na de sluitingsdatum. Het FCP honoreert deze op basis van geconstateerde kwaliteit totdat het geld op is. Voor elk spoor zijn meerdere aanvraagrondes.

Voor een en hetzelfde project kun je per ronde één aanvraag doen binnen één van de sporen. Wie nu bijvoorbeeld al een aanvraag heeft gekregen uit de aanloopregeling kan niet nogmaals voor hetzelfde project aanvragen in spoor 1. Dat zou meer van hetzelfde zijn. Verder kun je maar twee keer een Meerjarentraject doen.

Naast de kwaliteit van de samenwerking worden aanvragen beoordeeld op:

Bij twijfel over je aanvraag (zit ik op of in het goede spoor?) kun je altijd sparren met FCP-medewerkers. Tijdens de deelsessies komen ook al tips voorbij van De Rijdende Popschool, Theaterwerkplaats Tiuri en Stichting Wedowe. Deze drie instellingen zagen elk hun aanvraag gehonoreerd in de aanloopregeling.

‘Vaak kregen we bij onze activiteiten te horen dat we te cultureel of te sociaal zouden zijn’, vertelt bijvoorbeeld Aiwan Hassani. ‘In deze regeling komen beide heel mooi samen en kun je echt werken aan inclusie. Maar je moet onderzoek doen en heel hard werken om op de juiste plek binnen te komen.’

Netwerkpartners zijn heel belangrijk, zegt ook Marjolein van Elk van de Rijdende Popschool. ‘Betrek het hele leerecosysteem erbij om jongeren te bereiken. En ga daarna in gesprek met je doelgroep en ontdek wat zij willen.’ Zo kun je echt samen cultuur maken.  

Kijk voor meer achtergrondinformatie over de regeling en lopende projecten op de programmawebsite van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Wil je sparren over je aanvraag? Mail dan naar samencultuurmaken@cultuurparticipatie.nl.