Door: Julia van Diepen

Bij de Wow! Academie in de Schilderswijk Den Haag zie ik elke zaterdag dezelfde gezichten. Hele gezinnen gaan mee naar de vertrouwde locatie. Na een warm welkom van de host genieten ouders van hun kinderen die een voorstelling maken met beeldende kunst, theater en muziek. Docenten zijn voorbereid op de gevarieerde groep kinderen met verschillende leeftijden en ontwikkelingsniveaus.

Kinderen komen meestal in contact met dit project via school of organisaties in de wijk. En iedereen is welkom. Toch ervaren sommige ouders drempels om mee te doen.

Als ik vraag naar de drempels, noemen de meeste ouders als eerste een praktische drempel: geld. Kinderen uit een groter gezin of met een klein budget kunnen niet altijd meedoen. Gelukkig zijn er voorzieningen die meedoen mogelijk maken, zoals de Ooievaarspas.

Ook de sociale omgeving heeft invloed op de keuzes die we maken. Rashid vertelt over de sociale drempel die hij ervaart: ‘Ik word vaak vreemd aangekeken als ik als Marokkaanse man met een viool door mijn eigen islamitische gemeenschap loop. Maar ik trek mij daar niks van aan en houd een open mindset.’ Rashid vindt zijn dochters motivatie belangrijker en laat de druk van zijn gemeenschap daarom links liggen.

Sommige mensen vinden dat de activiteiten niet passen bij hun persoonlijke overtuigingen, waardoor ze deze snel van zich afschuiven. Om dan toch uit je comfortzone te stappen, is een basis van vertrouwen nodig. Zo ervoer Elisabeth dat haar man een culturele drempel opwierp: hun dochter mocht van hem niet viool spelen. ‘Maar na een bezoek aan de moskee, kwam hij toch naar het concert van zijn dochter’, vertelt zij.

Naast praktische, sociale en culturele drempels, spelen schaamte en schuld soms een rol. Deze kunnen leiden tot een psychologische drempel. Laaggeletterdheid bij ouders kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat zij zich afmelden voor een voorleesdag. Statusverlegenheid, onzekerheid en angst gaan hiermee gepaard.

Aanbieders kunnen verschillende dingen doen om de drempels voor culturele activiteiten te verlagen:

Wat kunnen scholen doen?

Uit onderzoek blijkt ook dat het belangrijk is om ouders te benaderen. Zij zijn vooral voor kinderen tot een jaar of tien belangrijk als het erom gaat hen te motiveren met een vorm van amateurkunst te starten.

(Niet-westerse) cultuurparticipatie binnen etnische groepen wordt nog niet vaak als participatievorm erkend en herkend en wordt daardoor zelden meegenomen in het beleid. Toch is muziek maken met je gezin of dansen tijdens een religieus feest een vorm van actieve cultuurparticipatie. Het is belangrijk cultuurparticipatie in een bredere context te zien, zodat alle vormen van beoefening een plaats krijgen in het beleid en in de cijfers over cultuurparticipatie.

Ik pleit ervoor cultuureducatie en -participatie niet los van elkaar maar in elkaars verlengde te zien, zodat aanbieders en scholen de doorstroom kunnen verbeteren. Overstijgende subsidies voor educatie én participatie, kunnen bestaande drempels wegnemen.

Zie voor meer informatie de scriptie ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan!’ van Julia van Diepen